Ehliyet, ya da resmi adıyla Sürücü Belgesi, yetkili kurumlar tarafından karayolunda seyreden otomobil, otobüs, traktör gibi motorlu, veya motorsuz kara taşıtlarının bireyler tarafından idare edilmesine olanak tanıyan, yetkili trafik yönetimi kurumlarınca verilen ve aynı zamanda kimlik işlevi görebilen belgedir. 01/01/2016 tarihinde yapılan düzenlemeyle birlikte, eski tip sürücü belgeleri yeni tip sürücü belgelerine çevrilmiştir. Eski tip sürücü belgelerinin tamamının değiştirme işlemlerinin 31 Aralık 2020 tarihine kadar tamamlanması hedeflenmektedir.. Yenilenen sürücü belgesi sınıfları 16 farklı kategoride sınıflandırılmıştır Bunlar M, A1, A2, A, B1, B, BE, C1, C1E, C, CE, D1, D1E, D, DE, F sınıfı sürücü belgeleri olarak isimlendirilmektedir.
Yeni sürücü belgeleri sınıflarında bir çok yeni düzenleme gerçekleştirilmiştir. Bunların arasında araçlara takılan ek yüklerle ve takılacak römorklarla ilgili maddeler mevcuttur. Bazı ehliyet sınıflarında yaş sınırları değiştirilmiş ve deneyim şartı getirilmiştir. Örneğin eskiden B sınıfı sürücüler doğrudan minibüs kullanırken; artık ilk defa ehliyet alacaklar belirli bir deneyim süresine ulaşmadan kullanamıyor. Bunun yanı sıra bütün ehliyetlerde belirli bir geçerlilik süresi eklenmiştir. Bu sürenin sonunda sürücü belgesi almak isteyenler tekrar başvuru yapmak durumundadır.
Engelliler için verilen H sınıfı ehliyet kaldırılmıştır. Bunun yerine kişinin engel durumu sürücü belgesinde belirtilmektedir. Otomatik vites sürücü belgesi de eklenmiştir ve ilk defa başvuru yapanlar dilerlerse otomatik vites sürücü belgesi için de başvurabileceklerdir.
M sınıfı sürücü belgesi Motorlu bisiklet, yani Moped sürücüleri içindir. Yaş sınırı 16 olarak belirlenmiştir. 2, 3 ya da 4 tekerlekli mopedler için kullanılabilir. Bu ehliyet sınıfı ile kullanılabilecek araçların azami hızı saatte 45 km’yi, eğer içten yanmalı motoru varsa silindir hacmi 50 santimetreküpü, eğer elektrik motorlu ise azami sürekli nominal güç çıkışı 4 kilovatı geçemez. Diğer tüm ehliyet sınıfları M sınıfına dahil olan moped’leri kullanabilir. 10 sene geçerlidir.
Normal motosiklet kullanımı için ise A1, A2 ve A sınıfı sürücü belgeleri mevcuttur. Bu sınıfların kullanıma izin verdiği araçlar, yaş alt sınırları, yetkili olduğu diğer sınıflar, deneyim gerekliliği ile geçerlilik süreleri ek olarak aşağıda listelenmiştir.
A1 : Silindir hacmi 125 santimetreküpü, gücü 11 kilovatı ve gücünün ağırlığına oranı 0,1’i geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kilovatı geçmeyen üç tekerlekli motosikletler. Yaş sınırı: 16. Geçerlilik: 10 sene
A2 : Gücü 35 kilovatı ve gücünün ağırlığına oranı 0,2’yi geçmeyen, sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kilovatı geçmeyen üç tekerlekli motosikletler. Yaş sınırı:18. Geçerlilik: 10 sene. Ek yetkili sınıflar: A1
A : Sepetli veya sepetsiz iki tekerlekli motosikletler ile gücü 15 kilovatı geçen üç tekerlekli motosikletleri kullanacaklara verilir. Yaş sınırı: 20. Deneyim: 2 Sene (Eğer sürücü 24 yaş üzerinde ise deneyim şartı aranmaz.) Geçerlilik: 10 sene. Ek yetkili sınıflar: A1, A2
B1 : net motor gücü 15 kilovatı, net ağırlığı 400 kilogram, yük taşımacılığında kullanılanlar için ise net ağırlığı 550 kilogramı geçmeyen dört tekerlekli motosikletler. Elektrikli araçların net ağırlık hesaplanmasında batarya ağırlığı dikkate alınmaz. Yaş sınırı: 16. Geçerlilik: 10 sene
B : Otomobil ve kamyonet kullanıcılarına verilir. Belge sahibi, ilgili yönetmeliklerine aykırı olmamak ve 29/5/2013 tarihli ve 28661 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kursu Yönetmeliğinde belirtilen eğitimi tamamlamak ya da yetenek ve davranış sınavını geçmiş olmak zorundadır. Bu sürücü belgesi ile Azami yüklü ağırlığı 4.250 kilograma kadar olan birleşik araçları da kullanılabilir. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 10 sene. Ek yetkili sınıflar: B1, F
BE : B sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramı geçmeyen römork veya yarı römork içeren bileşik araçlar. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 10 sene. Deneyim: En az B sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, B, F
C1 : Azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramın üzerinde olan ve 7.500 kilogramı geçmeyen kamyon ve çekiciler. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az B sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, B, F
C1E : C1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan ve katar ağırlığı 12.000 kilogramı geçmeyen birleşik araçlar ile B sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 3.500 kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan ve katar ağırlığı 12.000 kilogramı geçmeyen birleşik araçlar. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az C1 sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, BE, B, C1, F
C : Kamyon ve çekici araç. Yaş sınırı: 21. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az B sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, B, C1, F
CE : C sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römork veya yarı römorktan oluşan birleşik araçlar. TIR ehliyetidir. Yaş sınırı: 21. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az C sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, BE, B, C1, C1E, C, F, eğer D sınıfı sürücü belgesi mevcut ise DE, D1 ve D1E
D1 : Minibüs sınıfı araçlar. Yaş sınırı: 21. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az B sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, B, F
D1E : D1 sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römorktan oluşan birleşik araçlar. Yaş sınırı: 24. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az B sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, BE, B, D1, F
D : Minibüs ve otobüs sınıfı araçlar. Yaş sınırı: 24. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az D sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, B, D1, F
DE : D sınıfı sürücü belgesiyle kullanılan araçlara takılan ve azami yüklü ağırlığı 750 kilogramı geçen römorktan oluşan birleşik araçları kullanacaklara verilir. Yaş sınırı: 24. Geçerlilik: 5 sene. Deneyim: En az D sürücü ehliyeti Ek yetkili sınıflar: B1, BE, B, D1, D1E, D, F, eğer C sınıfı sürücü belgesi mevcutsa, CE, C1 ve C1E
F : Lastik tekerlekli traktörler. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 10 sene
G : İş makinesi türünden motorlu araçları kullanacaklara verilir. Yaş sınırı: 18. Geçerlilik: 10 sene
Yapılan yeni düzenlemelerin en önemli getirisi, düzenli aralıklarla sürücü belgesi alımının tekrarlanmasıdır. Bu sayede sürücülük hakkındaki en güncel bilgiler şoförlere düzenli aralıklarla iletilebilmesi ve trafik kuralları bilgilerinin tazelenmesi hedeflenmektedir. Ancak trafik kuralları hakkında ne kadar bilgili olursanız ve ne kadar dikkatli uygularsanız bile bu diğer araçlardaki sürücülerin de sizinle aynı hassasiyeti her zaman göstereceği anlamına gelmemektedir.
